Διημερίδα "Κτίριο & Ενέργεια", Ξάνθη, 7&8-9-2012
«ΚΤΙΡΙΟ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ»
Επιστημονική διημερίδα, Ξάνθη, 7 & 8 / 9 2012
Την Παρασκευή 7 και το Σάββατο 8 Σεπτεμβρίου 2012, πραγματοποιήθηκε στην Ξάνθη, στο αμφιθέατρο του Κεντρικού συγκροτήματος της Πολυτεχνικής Σχολής Δ.Π.Θ., το Επιστημονικό Διήμερο με τίτλο «Κτίριο και Ενέργεια».
Η εκδήλωση ήταν μία συνδιοργάνωση της Πολυτεχνικής Σχολής Ξάνθης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, του ΤΕΕ-Θράκης και του ΤΕΕ-Ανατολικής Μακεδονίας, και πραγματοποιήθηκε με αφορμή την αυξητική τάση που παρουσιάζει η κατανάλωση ενάργειας στον κτιριακό τομέα στην Ελλάδα. Τονίστηκε ότι η δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας είναι ιδιαίτερα μεγάλες και μπορούν να αναδειχθούν και να αξιοποιηθούν σε μεγάλο βαθμό με την εφαρμογή κατάλληλων μέτρων. Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας ήταν η ενημέρωση του Τεχνικού και Επιστημονικού Κόσμου, των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των υποψήφιων επενδυτών και των αντίστοιχων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο χώρο.
Η προσέλευση του κοινού ήταν εξαιρετικά υψηλή καθότι το παρακολούθησαν περισσότερα από 420 άτομα, μεταξύ των οποίων συνάδελφοι μηχανικοί, επαγγελματίες, φοιτητές αλλά και απλοί καταναλωτές καθώς το θέμα «Ενέργεια» στην εποχή που διανύουμε παρουσιάζει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον.
Χαιρετισμούς απεύθυναν ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθωρίου κ.κ. Παντελεήμων, ο Κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής Αναπληρωτής Καθηγητής κ. Χ. Κουκουρλής, ο Βουλευτής ΠΑΣΟΚ Ξάνθης κ. Δημήτρης Σαλτούρος, ο Περιφερειακός Σύμβουλος κ. Δημήτρης Χαϊτίδης εκπρόσωπος του Αντιπεριφερειάρχη Ξάνθης κ. Φώτη Καραλίδη, εκπρόσωπος της 20ής Τεθωρακισμένης Μεραρχίας Λοχαγός Μηχανικού κ. Λουκάς Μόδεστος, και η εκπρόσωπος του Δ’ Σ.Σ. Διοίκησης Μηχανικού κα Γαρυφαλιά Γιαννακοπούλου, Αρχιτέκτων Μηχανικός.
Στις εισηγήσεις αναπτύχθηκαν οι τελευταίες εξελίξεις, οι τεχνολογίες και τα καινοτόμα προϊόντα για την αποτελεσματική εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ και την προετοιμασία για το κτίριο «σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας» το οποίο και είναι ο νομοθετημένος στόχος της χώρας για το 2020. Η θεματολογία κινήθηκε σε τρία επίπεδα, την εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας, τις νέες εφαρμοσμένες λύσις και τις τεχνολογικά ώριμες νέες επιστημονικές προσεγγίσεις.
Δηλώσεις του προέδρου του ΤΕΕ-Θράκης, κ. Νίκου Παπαθανασίου
«Η παγκόσμια μετεγκατάσταση των ανθρώπων από την ύπαιθρο στις πόλεις που παρατηρείται από το τέλος του 2ου παγκοσμίου πολέμου, οδήγησε οι πόλεις να απορροφούν τα ¾ της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας και να είναι υπεύθυνες επίσης για τα ¾ της παραγομένης παγκόσμιας ρύπανσης απομυζώντας σε ιλιγγιώδεις ρυθμούς τους διαθέσιμους φυσικούς πόρους.
Η παραπάνω κατάσταση προκαλεί αλόγιστη κατανάλωση των φυσικών αποθεμάτων του πλανήτη με συνέπεια την διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας, γεγονός που οδήγησε τις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, πριν σχεδόν είκοσι χρόνια, στην θέσπιση σειράς μέτρων που προωθούν την βιώσιμο και αειφόρο ανάπτυξη η οποία ικανοποιεί τις ανθρώπινες ανάγκες περιορίζοντας όμως ταυτόχρονα την υπερεκμετάλευση των φυσικών πόρων.
Εκτός όμως από τις συνέπειες στο περιβάλλον, στην οργάνωση των πόλεων και στον σχεδιασμό των κτηρίων και τεχνικών κατασκευών θα πρέπει να λαμβάνονται ισότιμα υπόψη και άλλες δύο παράμετροι:
Ο άνθρωπος και η κοινωνία γενικότερα, με την δυνατότητα παροχής κατοικίας με συνθήκες ποιοτικής διαβίωσης δίχως αποκλεισμούς ατόμων και κοινωνικών ομάδων, αλλά και η οικονομία στην κατασκευή και την συντήρηση των κτιρίων και των υποδομών που σήμερα αναδεικνύεται ο καθοριστικός παράγοντας για την λήψη αποφάσεων υλοποίησης των έργων.
Ιδιαίτερα επειδή στην χώρα μας διαπιστώνεται:
Ότι ο κτιριακός τομέας καταναλώνει το 1/3 περίπου των συνολικών ενεργειακών πόρων στη χώρα, συμβάλλοντας κατά 40% στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Η κατοικία στην Ελλάδα καταναλώνει 70%~80% περισσότερη ενέργεια από την κατοικία στην Δανία, κυρίως λόγω χρήσης ενεργοβόρων συστημάτων και έλλειψης σωστής μόνωσης.
Όλες οι προσπάθειες εξοικονόμησης ενέργειας στην Χώρα μας μέχρι πρόσφατα αποτύγχαναν, επειδή δεν είχε θεσμοθετηθεί ένα σαφές πρόγραμμα, εστιασμένο στον μεγαλύτερο καταναλωτή ενέργειας που είναι τα κτίρια.
Με την θέσπιση του Ν.3661/2008 και του την έγκριση του Κ.Εν.Α.Κ. το 2010 διαμορφώθηκε για πρώτη φορά ένα ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο που αφορά την Ενεργειακή Απόδοση των κτηρίων, στο οποίο μεταξύ άλλων, καθορίζονται οι ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές και απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης των νέων και ριζικά ανακαινιζόμενων καθώς και η μεθοδολογία υπολογισμού της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων.
Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός των κτιρίων δεν απευθύνεται μόνο στα άτομα που ανήκουν στις εύρωστες οικονομικά τάξεις, αλλά έχει δυνατότητα εφαρμογής σε οποιαδήποτε κατασκευή, όπως έχει αποδείξει η μέχρι σήμερα εμπειρία σε μεγάλο αριθμό κτιρίων και κτιριακών μονάδων, επειδή η οικονομική επιβάρυνση στην κατασκευή δεν είναι υπερβολική ούτε δυσβάστακτη.
Αντίθετα εκτιμάται ότι δεν υπερβαίνει το10% περίπου του συνολικού κόστους της κατασκευής ενώ δύναται να συμβάλει σε εξοικονόμηση μέχρι και 50% της ενέργειας που καταναλώνεται .
Άποψη του ΤΕΕ-Θράκης είναι ότι ειδικά για τους διπλωματούχους μηχανικούς, οι εξετάσεις πιστοποίησης ενεργειακού επιθεωρητή θα πρέπει να περιορισθούν μόνο στους εν ενεργεία μηχανικούς που δεν έχουν διδαχθεί την απαιτούμενη γνώση, ενώ ταυτόχρονα η απαιτούμενη ύλη θα πρέπει να εισαχθεί στο πρόγραμμα σπουδών των πολυτεχνικών σχολών και η άσκηση της ιδιότητας του ενεργειακού επιθεωρητή να αποκτάται από τους μηχανικούς μετά τις εξετάσεις άσκησης επαγγέλματος από το ΤΕΕ.
Επίσης η οικονομική κρίση και η βιώσιμη και αειφόρος ανάπτυξη των πόλεων επιβάλλουν στην Πολιτεία και κυρίως στους ΟΤΑ αλλαγή πολεοδομικής πολιτικής, στους δε μηχανικούς και το ΤΕΕ την ανάληψη της επιστημονικής τους ευθύνης στον βαθμό εμπλοκής τους στα ζητήματα αυτά.
Συγκεκριμένα θα πρέπει να τεθεί φραγμός στις αδικαιολόγητες και άσκοπες οριζόντιες επεκτάσεις των πόλεων που στην πλειονότητά τους υποκινούνται είτε από πολιτικά πελατειακές σχέσεις είτε από άτομα που επενδύουν στην κερδοσκοπία της γης. Αυτές όχι μόνο δεν δικαιολογούνται από τα αριθμητικά και στατιστικά δεδομένα και τις υφιστάμενες πληθυσμιακές δυνατότητες των πόλεων, αλλά επωμίζουν τους προϋπολογισμούς των ΟΤΑ και της Πολιτείας με δυσβάστακτο κόστος για υποδομές και υπηρεσίες και κυριότερα αποδυναμώνουν την συνεκτικότητα της Κοινωνίας με την κτιριακή πολυδιασπορά, δημιουργώντας ταυτόχρονα συνθήκες ανασφαλούς διαμονής στους κατοίκους των πόλεων.»
Αποσπάσματα της ομιλίας του Προέδρου του ΤΕΕ-Ανατολικής Μακεδονίας κ. Λάζαρου Βασιλειάδη
«Το συνέδριο πραγματοποιείται σε μια περίοδο όπου η χώρα βιώνει μια πρωτοφανή κρίση, με απρόβλεπτες ακόμη διαστάσεις. Το κοινωνικό κράτος κατεδαφίζεται. Τα εργασιακά δικαιώματα συρρικνώνονται, οι εργοληπτικές επιχειρήσεις αφανίζονται, η οικοδομή έχει παγώσει, οι δημόσιες επενδύσεις είναι ανύπαρκτες. Η κρίση εξοντώνει τους μηχανικούς ιδιαίτερα τους νέους, η ανεργία των οποίων έχει ξεπεράσει το 50 %.
Η αντιμετώπιση των δανειστών έχει χαρακτηριστικά αποικιοκρατίας, η κοινωνία κινεζοποιείται για να δεχθεί τις νέες μορφές αποικιοκρατίας τύπου ΕΟΖ ή προγραμμάτων Ήλιος που αποβλέπουν στην καταλήστευση των πλουταπαραγωγικών πόρων μας. Καθημερινά κατεδαφίζονται κοινωνικές κατακτήσεις. Η δημόσια διοίκηση διαλύεται, οι τεχνικές υπηρεσίες αποδυναμώνονται και οι διπλωματούχου μηχανικοί του δημοσίου απαξιώνονται, συνθλίβονται μισθολογικά και ισοπεδώνονται βαθμολογικά.
Η ακολουθούμενη πολιτική οδηγεί ολοένα σε μεγαλύτερη ύφεση και στασιμότητα, με φορολογικά και φόρο-εισπρακτικά μέτρα που πλήττουν τους αδύναμους και τους οικονομικά ασθενέστερους.
Χθες αναγκάστηκα να αναπροσαρμόσω την εισήγησή μου προκειμένου να αναφερθώ σε ένα σημαντικό ζήτημα που προέκυψε τελευταία, και το οποίο έχει άμεση σχέση με το θέμα του συνεδρίου μας. Το ΤΕΕ κατέθεσε αίτηση ακύρωσης της ΚΥΑ για τα «Ευρωπαϊκά Πρότυπα προϊόντων του τομέα δομικών κατασκευών όπως αυτή τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο (ΦΕΚ Β 1914/15/6/2012) (υπηρεσιακή Κυβέρνηση) στα πλαίσια εναρμόνισης με την οδηγία 89/106/ΕΟΚ. Η ρύθμιση αυτή θα λειτουργήσει εξοντωτικά για μεγάλο πλήθος ελληνικών επιχειρήσεων διότι:
Δεν έχει γίνει καμία προετοιμασία για την προσαρμογή των Ελλήνων παραγωγών στις προδιαγραφές. Δεν έγινε καμία πρόβλεψη μεταβατικών διατάξεων για αποθηκευμένα προϊόντα (στοκ) τα οποία οδηγούνται αιφνιδίως εκτός αγοράς, με απροσμέτρητες συνέπειες. Σας δίνω ένα παράδειγμα: Με βάση το «Ευρωπαϊκό Πρότυπο» για την αιθάλη, η ελληνική τέφρα που παράγεται σε μεγάλες ποσότητες στα εγχώρια εργοστάσια παραγωγής ενέργειας εξαιρείται από την ελληνική και κατ’ επέκταση από την ευρωπαϊκή αγορά. Αυτό θα έχει ως συνέπεια η Ελλάδα να υποχρεωθεί ακόμη και στην εισαγωγή τέφρας. Η «τυφλή» υιοθέτηση των «Ευρωπαϊκών Προτύπων» για τα προϊόντα του τομέα των δομικών κατασκευών, αφενός μεν πλήττει την ελληνική επιχειρηματικότητα και τον υγιή ανταγωνισμό αφετέρου δε τινάζει στον αέρα τις ελάχιστες μελέτες, που έχουν ολοκληρωθεί για την προώθηση μικρών και μεγαλύτερων δημοσίων έργων, με τεράστιο κόστος για το ελληνικό δημόσιο σε χρήμα και σε χρόνο, σε μία περίοδο που το τεχνικό αντικείμενο έχει μηδενιστεί. Είμαστε αντιμέτωποι με μία ακόμη πράξη στήριξης ξένων προϊόντων και συμφερόντων, χωρίς καμία πρόνοια και σχεδιασμό στήριξης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και των ελληνικών παραγωγικών επιχειρήσεων.
Στη χώρα μας, σ’ ότι αφορά την κατανάλωση ενέργειας, η Ενεργειακή Κατανάλωση Κτιρίων ξεπερνά το 40% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας.
Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 4 εκατ. κτίρια με συνολική επιφάνεια 552 εκατ. m2, ενώ το 77% των κτιρίων είναι κατοικίες. Τα περισσότερα κτίρια είναι μεγάλης ηλικίας, με παλιές εγκαταστάσεις και χαμηλές ενεργειακές αποδόσεις. Το περιθώριο εξοικονόμησης ενέργειας είναι τεράστιο αφού, επί του συνολικού αριθμού των πολυκατοικιών, μόνο το 5,1% διαθέτει θερμομόνωση στις τοιχοποιίες, 1,5% στο δάπεδο, 12,7% στην πιλοτή, 30,4% στην οροφή, 2,1% διαθέτει διπλά τζάμια και 4,2% έχει θερμομόνωση των σωληνώσεων θέρμανσης. Ξοδεύουμε διπλάσια ενέργεια για θερμότητα απ’ ότι η παγωμένη Σουηδία. Δείτε όμως και την κοινωνική διάσταση ή αν θέλετε την κοινωνική αδικία σε σχέση με την κατανάλωση: Νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα <9.000 Ευρώ, καταναλώνουν 10 lit/χρόνο κατ’ άτομο και κατά τ.μ. Νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα >100.000 Ευρώ, καταναλώνουν 4,5 lit/χρόνο κατ’ άτομο και κατά τ.μ. Ο λόγος λοιπόν σε κτίρια ενεργοβόρα που αντιστοιχούν στους οικονομικά ασθενέστερους, στα χαμηλά και λαϊκά εισοδήματα. Θέτω επομένως το ερώτημα: Έχουμε, άραγε, ενεργειακή πολιτική στη χώρα μας; Αν ναι, ποια είναι;
Αν εξετάσουμε τη σχέση ενέργειας και περιβάλλοντος, την λεγόμενη Ενεργειακή ένταση σ’ ότι αφορά τη χώρα μας διαπιστώνουμε ότι: Το ήπιο κλίμα και η ενεργειακή ένταση της οικονομίας μας δείχνουν ότι κάνουμε πρωταθλητισμό στην κατανάλωση ενέργειας!!!
Υπάρχει ένα βασικό Δόγμα που πρέπει να υιοθετήσουμε και αυτό ας είναι το μήνυμα του επιστημονικού διημέρου εδώ στην Ξάνθη:
Η πιο καλή «ενέργεια» (μακράν ακόμα και των ανανεώσιμων), είναι:
– Αυτή, που δεν ζητείται!!!
– Αυτή, που δεν καταναλώνεται!!!
Όλα τα υπόλοιπα είναι μύθοι…
Το επιστημονικό διήμερο καλείται να δώσει απαντήσεις και λύσεις σε όλα αυτά τα θέματα παραγωγής και εξοικονόμησης ενέργειας, ιδιαίτερα σήμερα που η χώρα μας διέρχεται μια πρωτοφανή και βαθιά κρίση. Χρειάζεται δράση και όχι στασιμότητα στην αναζήτηση και στον καταλογισμό ευθυνών.
Τονίζοντας την ανάγκη διαφορετικής προσέγγισης του θέματος της διαχείρισης της ενέργειας στον κτιριακό τομέα, περιορίζοντας δηλαδή τη ζήτηση και όχι αυξάνοντας την κατανάλωση, επιτρέψτε μου να κλείσω με μια φράση του Μάρξ «Γιατί να λέμε βίαια τα νερά ενός ποταμού και όχι τις όχθες που τα περιορίζουν;»
Δηλώσεις του Αναπληρωτή Καθηγητή της Πολυτεχνικής Σχολής Ξάνθης του Δ.Π.Θ., κ. Παντελή Μπότσαρη
«Η σημερινή εκδήλωση είναι μία προσπάθεια η οποία έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετό καιρό σαν πρωτοβουλία του ΤΕΕ-Αν. Μακεδονίας, και σαν Πολυτεχνείο την είδαμε αμέσως ως ευκαιρία να συνεργαστούμε και με το ΤΕΕ-Θράκης, για ένα θέμα το οποίο ενώ δεν ήταν τόσο επίκαιρο όταν ξεκινήσαμε, σήμερα επαληθεύεται η ιστορία και τα πράγματα γιατί φθάνουμε σε μία εποχή που είναι πάρα πολύ επίκαιρο.
Κτίριο και Ενέργεια: βασικός σκοπός και αντικείμενο αυτής της διημερίδας, η οποία είναι ανοιχτή για το κοινό, είναι να προσπαθήσουμε να ενημερώσουμε την τοπική κοινωνία, τους τοπικούς συναδέλφους, τους επιχειρηματίες, αλλά και όλον τον κόσμο ο οποίος θα προσέλθει, για τις νέες εξελίξεις και τις τάσεις που υπάρχουν μεταξύ των πεδίων της ενέργειας και του κτιρίου, είτε αυτό είναι ως κατοικία, είτε ως δημόσιο κτίριο, είτε ως βιομηχανία ή βιοτεχνία. Αυτή ήταν η βασική στόχευση και αρχική σκέψη.
Το σημερινό πρωινό ήταν πάρα πολύ ενθαρρυντικό γιατί ήρθε πολύς κόσμος και ιδιαίτερα πολύς νέος κόσμος και δεν αναφέρομαι μόνο στους φοιτητές μας, αλλά και σε νέους συναδέλφους, νέους μηχανικούς, γεγονός που σημαίνει ότι αφουγκράζονται τα προβλήματα και προσπαθούν να δώσουν λύσεις. Μας τίμησαν κατά συνέπεια πολλά νέα παιδιά, που ήρθαν για να παρακολουθήσουν τους ομιλητές, και πιστεύω ότι θα έχουμε γενικώς μία πολύ καλή προσέλευση και αυτό το διήμερο θα είναι μία περίοδος εποικοδομητική. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι τέτοιες προσπάθειες αποτελούνε πραγματικά πιλότους, αποτελούν καταλύτες για πολιτικές εξελίξεις και πράγματι είχαμε την ευκαιρία να έχουμε κάποιες πολιτικές εκπροσωπήσεις της πολιτείας, είτε της τοπικής αυτοδιοίκησης, είτε της κεντρικής εξουσίας, και ευχηθήκαμε όλοι να έχουμε ανοιχτά τα αυτιά, στενή συνεργασία, ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε κάτι αυτές τις δύσκολες ώρες που βιώνουμε όλοι μας.»
